หนังระดับคลาสสิคของ Stanley Kubrick ว่าด้วยคนกลุ่มหนึ่งวางแผนปล้นครั้งใหญ่ เรียกว่าปล้นหนเดียวกะตั้งตัวได้เลย และหนังก็บอกเล่าให้เราได้ทราบถึงการวางแผน การดำเนินตามแผน และบทสรุปของการปล้นครั้งนี้ครับ

ว่ากันตรงๆ หนังเรื่องนี้ก็อายุเกือบ 70 ปีแล้วนะครับ ถ้าเราเอามาดูตอนนี้สำหรับหลายท่านก็อาจเฉยๆ โดยเฉพาะท่านที่ผ่านหนังแนวโจรกรรมยุคใหม่มาเยอะๆ ที่มีลีลาการเล่าสวิงสวาย ซับซ้อน หรือเร้าใจกว่า ไม่ว่าจะพวก Reservior Dogs หรือหนังตระกูล Ocean’s แต่หากมองแบบเข้าใจในเรื่องยุคสมัยแล้ว หนังเรื่องนี้ถือเป็นต้นแบบของหนังโจรกรรมเลยครับ เรียกว่าเป็นหนังที่กรุยทางให้หนังแนวนี้ได้ถือกำเนิดขึ้น

ดังนั้นการดูหนังเรื่องนี้ให้ออกรส เราก็ต้องปรับหัวปรับใจก่อนดูครับ อย่าเอาความหวือหวาในปัจจุบันเป็นเกณฑ์ แต่ดูตรงการดำเนินเรื่อง ดูตรงโครงสร้าง การลำดับเหตุการณ์ต่างๆ รวมถึงการนำเสนอแนะนำตัวละคร ก็จะพบว่าหนังโจรกรรมรุ่นหลังหลายเรื่องก็ใช้วัตถุดิบหลายอย่างจากหนังเรื่องนี้นี่แหละครับ

ว่ากันว่าตอน Kubrick ตัดหนังออกมารอบแรกนั้น (เป็นการดำเนินเรื่องแบบไม่ตามลำดับเวลา) พอฉายทดลองให้คนดูแล้วปรากฏว่าคนดูไม่ชอบเท่าไรครับ ผู้สร้างเลยสั่งให้ Kubrick ไปตัดต่อใหม่โดยให้เดินเรื่องตามลำดับเวลา ปรากฏว่าพอฉายทดลองคนดูยิ่งงงกว่าเดิม จนในที่สุดก็ต้องกลับไปใช้เวอร์ชั่นตัดต่อดั้งเดิมซึ่งก็คือเวอร์ชั่นที่เราได้ชมครับ

สำหรับผมแล้ว ถือว่าดูเพื่อเสพความคลาสสิคครับ ปฏิเสธไม่ได้ว่าบางจังหวะอาจดูช้าไปบ้าง หรือหลายๆ อย่างอาจเดาได้ แต่หากมองด้วยสายตาคนเมื่อ 70 ปีก่อนแล้ว ผมว่าคนคงว้าวกันน่าดูน่ะครับ เพราะมันถือเป็นอะไรที่สดใหม่โดยเแพาะการเล่าเรื่องแบบไม่ลำดับเหตุการณ์ เรียกว่าตอนดูก็ต้องมีสมาธิพอสมควร ไม่งั้นเดี๋ยวงง – แต่ถ้าสำหรับคนรุ่นใหม่แล้วน่าจะตามเรื่องได้ไม่ยากครับ เดินเรื่องซับซ้อนกว่านี้พวกเราก็เคยเจอกันมาแล้วน่ะ

แต่บอกก่อนนะครับว่าในหนังน่ะจะมีคนบรรยายคอยบอกเล่าเหตุการณ์เป็นระยะซึ่งอันนี้เป็นไอเดียของผู้สร้างครับ แต่ Kubrick น่ะไม่ชอบเอามากๆ เขามองว่ามันลดความขลังของหนังไป แต่เขาก็ทำอะไรไม่ได้เพราะผู้สร้างสั่งมาครับ และที่น่าช้ำใจคือผู้สร้างน่ะมองหนังเรื่องนี้ว่าไม่ทำเงินหรอก ไม่ประสบความสำเร็จหรอก เลยจัดฉายหนังเรื่องนี้แบบ “หนังควบ” คือฉายแบบ Double Feature ตามหลังหนังเรื่องอื่นครับ พูดง่ายๆ คือหนังเรื่องนี้ตกอยู่ในสภาพเหมือน “หนังแถม” ครับ ได้ดูเรื่องอื่นแล้วก็แถมเรื่องนี้อะไรประมาณนั้น

แต่กระนั้นหนังเรื่องนี้ก็มีคนชื่นชมอยู่ครับ หนึ่งในนั้นคือ Kirk Douglas ที่ชอบหนังเรื่องนี้มาก จนเขาเลือกให้ Kubrick มากำกับผลงานชิ้นถัดไปให้กับเขา ซึ่งก็คือ Paths of Glory นั่นเอง และอีกคนที่รักหนังเรื่องนี้สุดๆ ก็คือ Quentin Tarantino ครับ พี่ท่านประกาศเลยว่าที่เขาทำเรื่อง Reservoir Dogs ออกมานั้น ก็ได้แรงบันดาลใจมหาศาลจากหนังเรื่องนี้นี่แหละ

พูดแบบไม่อ้อมค้อมนะครับ ผมเองก็ไม่ถึงกับชอบหนังเรื่องนี้มากมาย ถ้าผมมีโอกาสก็จะเอาหนังตระกูล Ocean’s หรือ Reservior Dogs มาดูซ้ำ แต่กับหนังเรื่องนี้ผมคงดูแค่รอบเดียว เพราะมันไม่ได้โดนเส้นถูกใจอะไรขนาดนั้น แต่ผมก็คารวะหนังเรื่องนี้ในฐานะหนังคลาสสิคครับ และรู้สึกขอบคุณด้วยที่หนังเรื่องนี้ถือเป็นหนึ่งในต้นธารให้กับหนังแนวโจรกรรมรวมถึงหนังที่เดินเรื่องแบบไม่ลำดับเวลา (อย่าง Pulp Fiction นี่ก็ใช่ครับ) ถือเป็นหนังที่มีคุณูปการต่อวงการอย่างยิ่ง

เอาเป็นว่าเหมาะสำหรับแฟนหนังของ Kubrick และเหมาะสำหรับคอหนังคลาสสิค รวมถึงคนที่อยากลองลิ้มหนังระดับตำนานสักครั้งครา แต่ขอให้ตั้งหลักว่าดูเพื่อเสพความขลังของหนังครับ อย่ามุ่งหมายไปที่ความบันเทิง เพราะความบันเทิงต่างยุคก็ต่างกันไป ขนาดต่างคนในยุคเดียวกันยังชอบไม่เหมือนกันเลยครับ หรือไม่ก็ดูเพื่อเสพสิ่งที่ผู้กำกับอยากนำเสนอครับ แล้วท่านอาจจะจดจำชื่อ Stanley Kubrick ได้แม่นขึ้นก็ได้

สามดาวให้เลยครับ

(8/10)